Nederlands leren met een stok achter de deur

Afgelopen week vergeleek een van cursisten mij met een stok achter de deur. Ik was natuurlijk niet letterlijk die stok en hij sprak deze uitdrukking ook niet zo uit, omdat hij hem (nog) niet kent, maar uit zijn uitleg over hoe hij mij als taaldocent nodig had, moest ik aan deze vaak gebruikte uitdrukking denken.

Een stok achter de deur betekent in het algemeen iets als ‘een dreigement’, ‘de dreiging van negatieve gevolgen als je ergens niet aan kunt voldoen’. Meestal wordt een stok achter de deur tamelijk positief gebruikt, namelijk in de zin van ‘een extra motivatie om iets te bereiken’. 

Als ik als docent er niet voor hem was geweest, zouden andere zaken in zijn drukke leven voor gaan. Ik hoor het vaker en het is zeer herkenbaar.

Pianolessen

Ook ikzelf heb zo’n stok. Sinds drie jaar volg ik pianolessen, 25 minuten per week, en je raadt het al: mijn pianodocente is de figuurlijke stok achter mijn deur. Bij de start kon ik amper noten lezen en het aanslaan van de toetsen voelde voor mij vreemd en eng aan. Mijn docente is mijn redding; ze schat in wat ik wel of niet aankan, wat ik nodig heb, moedigt me aan, maar remt me ook af waar ik te overmoedig met ingewikkelde stukken aan kom zetten. Zo blijf ik plezier houden in deze nieuwe hobby en bovendien doe ik braaf mijn huiswerk. Doe ik dat niet, dan heb ik er alleen mijzelf mee in de volgende les. Door de docent die elke week van mij verwacht dat ik heb geoefend kom ik steeds een beetje verder. Het is geen makkelijke route, maar zonder begeleiding was het een verloren zaak.

Buiten je comfort zone

Met het leren van iets nieuws, treed je buiten je comfort zone. Het vergt moed. Zo voelt dat vast ook voor veel van mijn cursisten; een nieuwe taal leren is eng, de tekentjes op papier zijn onbegrijpelijk, de klanken klinken vreemd en onbekend en je vraagt je af of je deze klanken ooit zelf kunt uiten. Je begeeft jezelf niet alleen buiten je comfort zone, je wordt bij het spreken van een andere taal ook even een ander persoon, want onze moedertaal is zo eigen, zo van onszelf dat wanneer we onszelf in een nieuwe taal moeten uitdrukken, het voelt alsof we praten vanuit een andere identiteit.

Samen met een tutor doorgaan

Een andere taal leren, waaronder ook de taal van muzieknoten, vraagt niet alleen om moed, maar ook om discipline en doorzettingsvermogen. Als je 1-op-1 les hebt, sta je er bovendien alleen voor; je kunt dan onmogelijk wegduiken in de groep als je je huiswerk niet hebt gemaakt en je zal zelfstandig de les moeten voorbereiden. Dit is waarom een taaltutor of pianodocent van vlees en bloed naar mijn idee altijd beter werkt dan bijvoorbeeld een app of tool die wekelijks zegt: dit moet je doen. Een docent kan je met een paar aanwijzingen of een compliment weer op pad helpen, moed inspreken en plezier geven. Bovendien komt er in een leerproces altijd een ‘dood’ moment, waarop je het gevoel hebt dat je niets meer leert. Juist op zo’n moment wil je iemand aan je zijde hebben die dan precies weet wat wel en niet werkt.

Rust is ook goed

Die stok achter de deur moet overigens wel een prettige stok zijn die zich kan inleven in de cursist. Eentje die op de juist knoppen drukt. Eentje die niet alleen motiveert maar ook op tijd rust geeft. Want ook dat is nodig in een 1-op-1 leersituatie: even een pauze inlassen, afstand nemen, wanneer er andere prioriteiten in iemands leven zijn of te veel stress. Zo’n pauze kan geen kwaad, sterker nog: mijn ervaring is dat cursisten na een vakantie juist beter en meer ontspannen Nederlands spreken. Veel ingeslepen patronen komen vanzelf weer omhoog. Wel zal de onzichtbare stok gewoon weer z’n plek achter de deur innemen.