Engels als voertaal in het onderwijs?
Als ik het me goed herinner hadden we zo’n 20 jaar geleden voor het eerst te maken met serieuze pogingen om Engels als voertaal op onze universiteiten in te voeren. Ik herinner me dat er op de universiteit van Maastricht een relletje ontstond toen men daar aankondigde om enkele colleges in het Engels te geven. De tegenstanders waren doodsbenauwd voor het verliezen van onze eigen taal. Voorstanders dachten dat het niet zo’n vaart zou lopen en meenden dat we niet meer om het Engels als lingua franca heen konden. Het is al jaren de voertaal in de wetenschappelijke wereld en studenten lesgeven in deze taal was destijds een logisch gevolg.
Tweetalig onderwijs (tto)
Na de universiteit volgde het hbo en het hoger voortgezet onderwijs; vele vwo’s en gymnasia bieden tegenwoordig tweetalig onderwijs (tto) aan. Docenten geven hun vakken als wiskunde, geschiedenis en aardrijkskunde in het Engels met als doel een grotere blootstelling aan deze universele en voor velen tweede taal. Hoe meer je met het Engels in aanraking komt, hoe makkelijker je het leert en kunt toepassen. Zeker als je daarna op de universiteit gaat doorstuderen.
Volgt het mbo ook?
Na het middelbaar onderwijs volgde het lager onderwijs waar ukkies ‘how are you’ en ‘my name is Lumina’ kunnen zeggen zonder blikken of blozen. Engels wordt steeds gewoner in het onderwijs. Zelfs een van de ‘laatste’ onderwijslagen, het vmbo, heeft zich er nu aan gewaagd: er zijn nu minimaal 15 vmbo-scholen waar 30% van de lessen in het Engels gegeven wordt. Luister maar naar het volgende audio-fragment waar de voorzitter van de Taskforce Onderwijs Arbeidsmarkt, Jan Kamminga, zijn mening geeft over het nut van tto op vmbo’s:
http://nos.nl/artikel/180572-tweetalig-onderwijs-nu-ook-op-vmbo.html
Nu is mijn vraag: zal het mbo zich ook op het Engelstalige onderwijs storten? Voor zover ik weet, zijn er nog maar heel weinig mbo’s die deze trend oppakken. Na wat rondvragen kan ik de scholen op een hand tellen. Uitzonderingen zijn de economische opleidingen als ‘international business studies’. Zij zien hun studenten uitstromen naar internationaal georiënteerde functies en dan is veel Engels horen en gebruiken zinvol.
Nadelen?
Is tto voor andere, minder internationaal gerichte opleidingen in het mbo eveneens zinvol? Welke nadelen kleven er aan? Hoe realistisch is het dat leerlingen in een beroep terechtkomen waar zij veel met het Engels te maken hebben? En hoe goed kunnen docenten hun vak overdragen in een taal die niet hun moedertaal is? Hoeveel bijscholing is hiervoor nodig? En wat te denken van de Nederlandse taalvaardigheid? Komt deze niet in het gedrang? Als je het Nederlands al niet goed beheerst, is het leren van een vreemde taal nog lastiger… moeten we dat onze (v)mbo-leerlingen aandoen?
Slang
De vraag die ik niet direct beantwoord krijg, is of de voordelen opwegen tegen de nadelen. Soms geven taalkundigen aan dat meer Engels op school het ‘slang’ (street language) Engels kan terugdringen of in elk geval tegenwicht kan bieden. Jan Kamminga gaf in zijn interview aan dat leerlingen bewuster en meer met taal gaan werken en dat kan gunstig zijn voor hun algemene communicatievaardigheden. Ook hier zou gelden: hoe meer je op school met Engels bezig bent, hoe beter.
Veldonderzoek
Volgende week ga ik een gastcollege op een universiteit in Amsterdam geven over dit onderwerp. Ik ben zeer benieuwd naar de meningen van de studenten en zal ze enkele opdrachten geven om veldonderzoek te gaan doen. Laat ze maar eens in kaart brengen hoeveel mbo’s anno 2010 tweetalig onderwijs aanbieden. Maar ook ben ik nieuwsgierig naar wat de docenten en managers van mbo’s zeggen over tto in hun opleidingen. Of het tot nu toe incidenteel gebeurt of dat er wel degelijk beleid is op dit punt. En als er tto is, wat het oplevert. Of dat het misschien wel moeizamer verloopt dan men aanvankelijk dacht.
Overigens, eenmaal raden in welke taal ik dit college ga geven … 🙂
Lees hier meer over het vervolg van het veldonderzoek op de VU in 2011.
